थुगु विहारया सर्वसंघपिनि थःथःगु क्ष्मतानुसार श्रद्धाभक्ति अभिव्यक्त यासे फूम्हंफुथे धर्मकीर्ति तयाः श्रीशोभावृद्धि याना थकल । गुलिं समृद्धिवन्तपिं दानापतिपिन्सं थःगु मूल विहारयागु हे यशकीर्ति उज्जवल याये निम्तिं उन्नति व विकास यायेगु कामना यासे निगू प्यंगू कचाबाहाः नं दयेकाथकूगु थथे खनेदु ।
- भिन्छेबाहाः ननिया जःपाखे च्वुं पिन्छेँ टोलय छगु पिन्छेँबाहाःचा दु । थुकियात ज्ञानचन्द्र धाइ । ने.सं. ७८९ भाद्रशुदी १३ कुन्हु ज्ञानचन्द्र बज्राचार्यद्वारा सस्थापित जूगु ।
- थ्वहे भिन्छेबहाः ननि पाखे पिलाछेँ टोलय् पिचाय्केगु गल्ल्यिा बिचय् च्वंगु पिलाछेँबाहाःचा । थ्व विहार अनुमानित १७ झिंन्ह्य्गूगु शदी पाखे निर्माण जूगू खनेदु ।
- थ्वहे पिलाछेँबाहाःया न्ह्यःनेस दुने मेगु छगु चीधंगु पिलाछेँबाहाः दु । गुकीयात भीमचन्द्र विहार धाइ । थ्व १९ झिंगुंगूगु शदी पाखे दयेकातैतःगु खनेदु ।
- थ्वहे भिन्छेबाहाः ननिया चाकलं पिने सुवाहाः व सःक्वं पुलावना चनकी व ताफूलाछिया बिचय् च्वंगु नुगःत्वाःया प्रसिद्ध भीमसेन प्रतिष्ठा यानातैतःगु गुगु भिद्यःबाहाःचाखः, थ्व नं भिन्छेबाहाःया कचाबाहाःया रुपय् मानेयाना वैच्वंगु जुल । थ्व बाहाःचा जजमानपिन्सं गुरुजुपिन्त दान स्वरुप बियातःगु धाइ । थुकीयात ह्येन्दुबाहार धकाः नं धाः ।
भिन्छेबहाःया अभिलेख सम्बन्धी
सारांशरुप
थुगु विहारया क्वाचपाल देवता श्रीशाक्यमुनी भगवान् प्रति थःथःगु श्रद्धा भक्ति अनुसारं फुम्हंफुथें अनेक कीर्ति वस्तु दोहलपा विहार निम्ति आवश्यक व्यवस्था यानाथकूगुया साक्षि स्वरुप ऐतिहासिक प्रमाण प्राचीन अभिलेख – शिलापत्र, ताम्रपत्र, काष्ठपत्र एवं इष्टकापत्र) आदिया अध्ययन व अनुसन्धान यानाः पाठकपिंगु सन्मुखय् सारांशरुप प्रस्तुत यानागु जुल ।
क्वापाःदेगःया कार्नेसय् तानातैतःगु सिजःपौ
ने.सं. ७४१ श्रावणशुक्ल पूर्णीमा कुन्हू विष्णुछेँ विहारया श्रीशाक्यमुनि बुद्धप्रति श्रद्धभक्तितसे नित्य स्नान निम्तिं देवख्यः चायके ज्वलं दोहलपातःगु जुल । थुकिया दानपति नामसंगीति खलक उजयसिंहजु प्रभृति संघछि मुनां तःगु जुल ।
अनहेसं झ्वलय् च्वंगु सिजः पौ
ने.सं. ७५६ आश्विन पूर्णिमाया दिनस श्रीबुद्ध भगवानयात शोभावृद्धि निम्तिं सुवर्ण वितान इलां च¥हे याःगु । थुगु कार्यस सहभागी जूपिं बुद्धगीत –बोगीखलः) मञ्जुदेव वज्राचार्य प्रमुख ।
अनहेसतुं तैतःगु सिजःपौ
ने.सं. ७५८ माघशुदी द्वादशी कुन्हु विष्णुछेंबाहाःया श्रीक्वाचपाल शाक्यमुनि देवसके लुँचीवर दुंतायाःगु जुल । थुकीया श्रद्धालु भक्तजनपिं गुंलाधर्म बुद्धगीत खलक देवनरसिं वज्राचार्य प्रभृति ।
पिन्छेबाहाःया आशाकाजी वज्राचार्ययाके च्वंगु सिजःपौ
ने.सं. ७६६ फाल्गुणशुक्ल प्रतिपदा उत्तरफाल्गुणी नक्षत्र शूलयोग शुक्रवार थ्वकुन्हुया दिनस श्री शाक्यमुनिया शरीर सुवर्णमूर्तियासे नापं शाक्यमुनि क्वाचपाल देव विज्याकातःगु सम्पूर्ण देवल दयेकाव विधिवत् प्रतिष्ठाकार्य सुसम्पन्न याःगु जुल । थुगु शुभकार्यस चिन्तायाकपिं यन्ताझोया हृदयसिंहजु, श्रीधनजु, पुलझोया कुसुमराजजु । थ्वबेलस थकाली आजु श्री इन्द्रजु, चक्रेश्वर श्री जिनसिंहजु व दशस्थविर प्रमुख नं संघपछि मुनां काई सिधयेकूगु जुल ।
क्वाचपालया फलेच्वंगु संसहल्वहँ
ने.सं. ७९१ बैशाखशुक्ल द्वितीया रोहिणी नक्षत्र अतिगण्डयोग आदित्यवारया दिनस विष्णुछेँबाहाःया श्री क्वाचापाल भट्टारक शाक्यमुनिया छेँ जीर्णाेद्धार यासे स्वतपौ यानाः भव्यरुप जुइक देगल दयेकाः विधिवत् प्रतिष्ठा याःगु जुल । थुगु कार्यस दशस्थविर एवं सर्वसघपिंगु आवश्यक सहयोगं ज्या जूगु जुल । थुगु मन्दिर जीर्णाेद्धार कार्यय् काष्ठकार जूम्ह कलाकार हातिग्ल – हौगः याम्ह .....
थुगु देगःया कुंतुनासिंइ च्वंगु काष्ठलेख
ने.सं. ७९१ सालं थुगु देगः शोभावृद्धि निम्तिं देवजोतिजु नं ज्याचकाव दयेकातःगु वायव्याकुलांया कुंतुनासिं जुल ।
क्वाचपाल देवःया दुनेच्वंगु संसहल्वहँ
ने.सं. ८००) आश्विनशुक्ल त्रयोदशी आदित्यवार थ्व कुन्हु थ्व विष्णुछेँवाहाः ननि पिनेसं च्वंगु दुपात त्वाःया जेवनसिं भावो –महर्जन) प्रभृति झिंस्वम्ह भावोपिं सम्मिलित जुयाव विष्णुछेँवाहाःया श्रीक्वाचपालदेवप्रति श्रद्धातसे ल्वहँया पिल दयेकूगु दिन जुल । चिन्तायाक धा –ला) छेँया हाकुदेव भारो ( श्रेष्ठ) ल्वहँ ज्यायाःम्ह मण्डिराज भारो जुल ।
क्वापादेगःया कार्नेसय् च्व)गु सिजःपौ
ने.सं. ८१० माघकृष्ण त्रयोदशीया दिनस श्री क्वाचपालदेवयात नश्चासिवाखलकनं सुवर्ण निमापस्ति जुछि दोहलफा तःगु जुल ।
क्वापाजुया लुखायाबाहास अङ्कित अभिलेख
ने.सं. ८२९ ज्येष्ठकृष्ण अष्टमीया दिनस विष्णुछेँबाहारा मयूरवर्ण महाविहारया श्रीक्वाचपाल देवतायात बुद्धगीत धर्मदयेकाव पञ्चबुद्ध सहितनं थ्व खली दयेकाः दोहलपा जुल । थुकीया श्रद्धालुजन धर्मगोष्ठी थकाली बुद्धदेव, शिक्षमुनि, इन्द्रजोति प्रभृति ।
पिन्छेँबाहाःया आशाकाजी बज्राचार्यया छेँसच्वंगु सिजःपौ
ने.सं. ८३२ कार्तिककृष्ण द्वितीया कुन्हु भगवान् शाक्यमुनिप्रति श्रद्धा तयाव मंकालखलक सम्मोहनं गजू दयेका दुंतायाकपि) जयधं, तापकर, जंवर प्रभृति ।
भजन फलेचास च्वंगु संसहल्वहँ
ने.सं. ८३५ आश्विनशुक्ल सप्तमीया दिनस दिवंगत पुत्रयागु शान्तिकामना यासे धर्मशाला फले दयेकाब्यूगु जुल ।
क्वापाद्यःया दुनेच्वंगु संसहल्वहँ
ने.सं. ८३६ आश्विन पूर्णिमाया दिनस विष्णुछेँबाहाःया क्वापादेवया प्रति भक्तितसे पूर्णिसिवा धर्म अहोरात्र दयकं ५३ गः कलश ब्वसे अहोरात्र यज्ञ यासे लुँया चवस्वान २४ फो दयकं गःपते कोखायका व दोहलपा जुल । थुकीया दानपति सूजदेव, लत्नमुनि, यदनजु, चन्द्रजुति, विपश्वी, धनश्री प्रमुखं धर्मगोष्ठी नं ।
क्वापाःफले च्वंगु शिलापत्र
ने.सं. ८३९ माघकृष्ण आमावासिया दिनस व्राचार्य धर्मरायजुनं त्रिरत्नमूर्ति (बुद्ध, धर्म, संघ) व दिगिदेवतायात लुँया इलां निपा दोहलपा तःगु जुल ।
क्वापाःदेगःया दुने च्वंगु संसल्वहँ
ने.सं. ८५१ माघशुक्ल द्वादशीया दिनस विष्णुछेँबाहारया श्रीक्वाचपाल देवयात लुँयापिर तया । दानपति धर्मराय, धर्मदेव, पूर्णराय, धर्म
क्वापाःदेगःया ग्वाखय् च्वंम्ह महाकालया काष्ठतोरणलेख
ने.सं. ८६२ सालं श्रीमहाकालदेवयात श्रद्धातसें वीरजु, पंदजु, चनसिं, सिरिसिंजु प्रभृतिद्वारा दुंतायाकगु तोरण ।
क्वापाःद्यःया फलेच्वंगु शिलापत्र
ने.सं. ८७४ वैशाखशुक्ल अक्षयतृतीया दिनस विष्णुछेँबाहारस चिकंआंतवनं सियाः नापं थुगु विहारस फोहर मैला आदि अपवित्र एवं अशोभनीय कार्य समेत यायेगु निषेध सूचना बियातःगु दु । थुकीया दानपति गुणसलिजु प्रभृति जुल ।
विहारया लायब्वय् च्वंगु चिकंअतस अङ्कित
ने.सं. ८७४ अभिलेखया चिकं अप्पाय् थासंथासय् अङ्कित यानातैतःगु दु । लिसे छथाय् गुम्हखः दानपति गुणसलिजुया शरीर रेखाचित्र अङ्कित यानातःगु नं खना ।
क्वापाः फलेच्वंगु घण्टाभिलेख
ने.सं. ८७७ पौषशुक्ल द्वितीयाया दिनस बुद्धगीत गोष्ठी समूहजुसे शाक्यमुनि भगवान प्रीतिनं विहारय् चिकंअतन सियाः संद्ध भोजन याकाः न्हाप्पायागु ने.सं. ७९३ श्रावणशुक्ल १ यागु घण्ट जीर्ण जुयालि व स्वयानं बांलाक बल्लाक तगो यानाः घंट दयेकाः दोहलपा ब्यूगु जुल । थुकिया श्रद्धालु दातापिं श्रीह बज्राचार्य आदि । थ्व घंट ज्या याःम्ह नकबाहालया श्रीपाहान बेपारी जुल ।
अनसं च्वंगु मेगु घण्टाभिलेख
ने.सं. ८८० सालं विष्णुछेँबाहाःया शाक्यमुनि प्रीतिनं धर्मगोष्ठी समूह सल्हासाहुति यासे दानपति धनसिंहजुनं थ्व घण्ट समर्पण याःगु जुल । थ्व घण्ट ज्या याःम्ह बेपारी महेन्द्रजु ।
क्वापाःजुया लुखाखापाया बेत्वालस अङ्कित अभिलेख ।
ने.सं. ९५८ बैशाखशुक्ल अक्षयतृतीया दिनस विष्णुछेँबाहाल क्वाचपालदेवताया लुखाखापास लीलनं भुनाव तया । वज्राचार्य पद्मानन्दजुया परिवार सहित जुयावं ।
क्वापाःद्यःया दुनेच्वंगु शासनल्वहँ
ने.सं. ९६८ फाल्गुणकृष्ण चनुतर्दशी दिनस छगु न्हूगु बन्देज दयेकूगु दु कि थ्व भिन्छेबाहालस चुडाकर्म यायेधुंपिं गुलिनं संघमस्त दैच्वनी, उमिगु लागी मात्र सल्लाहासाहुतिकथं निर्णय जुगू जुल गुम्हसिया छेँय् ल्वापु ख्यापु जुयाः अबु दाजुपिन्सं पितिंकाच्वंपिं अथवा दुःख आपद् जुयाः दीनहीन जूपिं, वासस्थान मदया गनं वनेच्वने थाय् मदुपिं, फलेबाय् जूपिं शरणार्थि जुयाच्वंपिन्त विशेष अनुकम्पा तयाः छगु धर्मशाला सतलया रुपय् क्वापाःदेगःया चीवरछेँ दयेकाव्यूगु जुल ।
